Interview met Erol Cetiner, meteoroloog bij skeyes
Welke weersverschijnselen zijn gevaarlijk voor de luchtvaart?
Sommige weersomstandigheden kunnen zeer gevaarlijk zijn voor de luchtvaart. In een op vijf ongevallen speelt het weer een bepalende rol. Zo zijn er bijvoorbeeld onweders waarbij er plotse windstoten kunnen optreden in de cruciale naderings- of landingsfasen. Hagelstormen kunnen een vliegtuig heel wat schade toebrengen.
Een ander vaak voorkomend gevaar is ijsvorming. Het ijs kan zich vastzetten op de vleugel wanneer het vliegtuig verschillende types wolken doorvliegt in bepaalde omstandigheden. Daarbij gaat het water, waarvan de temperatuur onder het vriespunt ligt maar dat nog vloeibaar is, een vaste vorm aannemen doordat het in contact komt met de buitenkant van het vliegtuig. Dat ijs kan een invloed hebben op de aerodynamica van het toestel en zijn draagkracht.
Door turbulentie en fenomenen van windschering kan het toestel door elkaar worden geschud, waarbij de inzittenden de indruk hebben dat ze op een golfplaat aan het rijden zijn. Je moet er ook rekening mee houden dat hoe kleiner het vliegtuig is, hoe gevoeliger het zal zijn voor de weersomstandigheden. Veel van onze klanten zijn VFR-piloten of ballonvaarders die erg onderhevig zijn aan bepaalde weersomstandigheden die voor de commerciële luchtvaart geen enkel probleem zouden zijn.
In welke zin heeft het weer een invloed op de veiligheid van het luchtverkeer? En welke rol speelt het in de positieve evolutie van de veiligheid de voorbije jaren?
De computers die de digitale weermodellen berekenen zijn hoe langer hoe krachtiger. Ze assimileren steeds meer gegevens en voeren de berekeningen alsmaar sneller uit. De waarnemingsinstrumenten, vooral die uitgerust met teledetectie, zijn krachtiger en de weerkundige gegevens steeds nauwkeuriger, zowel in de ruimte als in de tijd.
Men heeft het trouwens over now casting, omdat de voorspellingen op zeer korte termijn, zelfs onmiddellijk, worden aangeleverd. We kunnen zones lokaliseren waar er een risico op ijsvorming is, waar er turbulentie optreedt, windschering of blikseminslagen. We kunnen dus erg nauwkeurige warnings, waarschuwingen, verspreiden en zo onze bijdrage leveren aan een veilige luchthavenomgeving waarbij de capaciteit gehandhaafd kan blijven.
De informatie die de meteodienst van skeyes aan de luchtverkeersleiders levert, zoals de Severe Weather Assessment, die zich toespitst op weersverschijnselen die de normale voortgang van een vlucht beïnvloeden, kan rechtstreeks worden gebruikt door de Traffic Manager om een maximale capaciteit te verzekeren. Hij kan dan zo veel mogelijk vliegtuigen in de veiligste omstandigheden door het luchtruim loodsen.
Sinds enkele jaren wordt er ook meer gecoördineerd en meer informatie uitgewisseld tussen de meteorologische centra. Dat gebeurt binnen België, dankzij het gebruik van de meteoradars van het KMI (Koninklijk Meteorologisch Instituut), maar ook met de buurlanden. Zo is er de coördinatie bij het opstellen van waarschuwingsberichten over de gevaarlijke weersverschijnselen voor de en-routeluchtvaart. Zo worden bijvoorbeeld de door de piloten opgestelde verslagen over turbulentiezones via dat netwerk doorgestuurd en verspreid.
De coördinatie op lokaal niveau is ook verbeterd dankzij de Meteo Meetings. Daarbij zitten de dienstdoende Meteo en Tower Supervisors en een vertegenwoordiger van Brussels Airport enkele keren per dag samen voor een stand van zaken over het weer.
Hoe wordt de weersinformatie naar onze klanten doorgestuurd?
Voor de algemene luchtvaart, de zogenaamde ‘kleine’ luchtvaart, verloopt alles vooral via onze AIM-Meteo briefing-website waarop de piloot zijn vliegplan registreert en een uitgebreid aanbod aan pertinente weersinformatie kan raadplegen.
Voor de commerciële luchtvaart bereidt skeyes vliegdossiers voor waarin kaarten vervat zitten, opgemaakt op maat volgens het vliegplan, die gegevens bevatten aangeleverd door het World Area Forecast Center (WAFC) van Londen. Die kaarten bieden informatie over de wind en de temperatuur op grote hoogte en over belangrijke weersverschijnselen die vooral van nut zijn voor de piloten van de luchtvaartmaatschappijen. De vliegdossiers van skeyes worden naar handlingmaatschappijen verspreid via onze Handlers briefing-webapplicatie.
Wat ook nuttig kan zijn voor de luchtvaartmaatschappijen zijn de 23 lokale weersverschijnselen in de buurt van de luchthavens. Het Met Office van Brussel of de regionale bureaus bieden de nodige ondersteuning voor de verschillende klanten (luchthavenautoriteiten, luchtvaartmaatschappijen, enz.). Het Met Office van skeyes biedt de piloten 24/7 weersinformatie per telefoon.
Hoe kan de weersinformatie nog worden verbeterd ten gunste van de veiligheid?
Op technologisch vlak is mode-S een zeer interessante piste. Mode –S is een uitwisseling van digitale gegevens tussen de secundaire radar en de transponder van het vliegtuig, die zo een hele reeks informatie kan leveren, waaronder bijvoorbeeld de windsnelheid op verschillende hoogtes. Dan wordt het vliegtuig als het ware gebruikt als meet- en waarnemingsinstrument voor weersverschijnselen. Zo zal die informatie kunnen worden verzameld en verspreid naar de andere gebruikers.
